soạn bài khái quát văn học việt nam từ thế kỉ x đến hết thế kỉ xix

Văn học Việt Nam bao gồm văn học dân gian và văn học viết. Bài trước chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về văn học dân gian, vậy trong bài học này chúng ta sẽ được thầy Phạm Hữu Cường (giáo viên môn ngữ văn Hệ thống giáo dục HOCMAI) hướng dẫn phần văn học Việt Nam tiếp theo. Đó là văn học viết từ thế kỷ thứ 10 đến cuối thế kỷ thứ 19.

Bạn đang xem: soạn bài khái quát văn học việt nam từ thế kỉ x đến hết thế kỉ xix

I. Các thành tố của văn hóa Việt Nam từ thế kỷ X đến cuối thế kỷ XIX

1.Văn học Trung Quốc

• Chữ Hán của người Việt
• Xuất hiện từ rất sớm và tồn tại trong suốt quá trình hình thành và phát triển của văn học trung đại, bao gồm cả thơ và văn xuôi
• Tác giả là kiến ​​​​thức về Hán học
• Thể loại gồm: chiếu, biểu, hịch, cáo, truyện truyền kỳ, ký, tiểu thuyết chương hồi, phú, thơ cổ phong, thơ Đường luật.

Ví dụ: Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Thuật Hoài (Phạm Ngũ Lão),…

2. Văn học chữ Nôm

• Xuất hiện khoảng thế kỷ 13
• Tồn tại và phát triển đến cùng của văn học trung đại
• Tác giả trí thức Nho học thời phong kiến
• Chủ yếu là thơ và rất ít văn xuôi. Một số thể loại được tiếp thu từ văn học Trung Quốc, một số được dân tộc hóa như thơ Nôm, Đường luật, Đường luật thất ngôn, lục ngôn.

Ví dụ: sáng tác của Bà Huyện Thanh Quan, Hồ Xuân Hương, v.v.

II. Các giai đoạn phát triển của văn hóa Việt Nam từ thế kỷ X đến cuối thế kỷ XIX

• Giai đoạn 1: Từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIV
• Giai đoạn 2: Từ thế kỷ XV đến cuối thế kỷ XVII
• Giai đoạn 3: Từ thế kỷ 18 đến nửa đầu thế kỷ 19
• Giai đoạn 4: Từ nửa đầu thế kỷ XIX đến cuối thế kỷ XIX

1. Giai đoạn 1: Từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIV

• Văn học giai đoạn này mang nội dung: Khôi phục văn hiến, đặt nền móng cho văn học trung đại thể hiện lòng yêu nước và tinh thần thời đại (tinh thần Đông A).
• Văn học Trung Quốc đóng vai trò chủ đạo. Văn học chữ Nôm bắt đầu phát triển
• Chủ yếu là văn học chính trị, thơ ca

Tác phẩm tiêu biểu: Sông núi nước Nam (Lý Thường Kiệt), Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn), Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn),...

2. Giai đoạn 2: Từ thế kỷ 15 đến cuối thế kỷ 17

• Văn học giai đoạn này mang nội dung: yêu nước với âm hưởng ngợi ca, phê phán xã hội phong kiến
• Văn học Trung Quốc phát triển nhiều thể loại: văn chính luận, văn tự sự
• Văn học chữ Nôm Việt hóa các thể loại tiếp thu từ văn học chữ Hán, tạo ra các thể loại văn học dân tộc

Tác phẩm tiêu biểu: Đại Cáo Bình Ngô (Nguyễn Trãi), Bạch Vân Quốc Ngữ (Nguyễn Trãi), Truyền Kỳ Mạn Lục (Nguyễn Dữ),…

3. Giai đoạn 3: Từ thế kỷ 18 đến nửa đầu thế kỷ 19

• Sự xuất hiện của một phong trào nhân đạo
• Văn học Trung Quốc đã đạt được nhiều thành tựu nghệ thuật lớn (văn xuôi tự sự, kí, tuỳ bút,…)
• Văn học chữ Nôm đạt đến đỉnh cao (thơ Nôm Đường luật, ngâm khúc ngâm thơ Lục bát, truyện thơ Lục bát,...)

Tác phẩm tiêu biểu: Truyện Kiều (Nguyễn Du), Thơ Nôm (Hồ Xuân Hương), Chinh phụ ngâm (Đặng Trần Côn, Đoàn Thị Điểm),...

4. Giai đoạn 4: Từ nửa đầu thế kỷ XIX đến cuối thế kỷ XIX

• Văn học yêu nước mang âm hưởng bi tráng
• Ý tưởng đổi mới đất nước
• Thơ trào phúng trữ tình đạt được những thành tựu nổi bật
• Văn học chữ Quốc ngữ ra đời bên cạnh văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm

Xem thêm: nano3+h2so4

Tác phẩm tiêu biểu: Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Lục Vân Tiên (Nguyễn Đình Chiểu), thơ trữ tình trào phúng của Nguyễn Khuyến, Tú Xương,...

III. Những nét chính về nội dung của văn học Việt Nam từ thế kỷ X đến cuối thế kỷ XIX

1. Lòng yêu nước

đặc trưng:

• Là nội dung bao trùm và cảm hứng xuyên suốt quá trình văn học
• Gắn liền với tư tưởng yêu nước

Biểu hiện: Tinh thần chiến đấu quyết thắng giặc ngoại xâm và tình yêu quê hương đất nước

2. Chủ nghĩa nhân văn

• Đặc điểm: Xuất phát từ truyền thống anh hùng dân tộc, từ văn hóa dân gian, chịu ảnh hưởng nhân văn tích cực của Phật giáo, Nho giáo, Lão giáo.
• Biểu hiện: đề cao đạo đức, sống thương người như thể thương thân, lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo chà đạp phẩm chất con người, v.v.

3. Cảm hứng thế giới

• Đặc điểm: Xuất hiện khá rõ nét từ văn học cuối đời Trần, khi xã hội suy thoái, trở thành nội dung chủ yếu trong sáng tác của Nguyễn Bỉnh Khiêm, cảm hứng thế sự góp phần tạo tiền đề cho văn học hiện thực lúc bấy giờ. kỳ tới
• Biểu hiện: hướng tới hiện thực xã hội, hướng tới cuộc sống để ghi lại những điều tai nghe, mắt thấy; phản ánh hiện thực xã hội, phản ánh cuộc sống khổ cực của nhân dân

IV. Những nét nghệ thuật chủ yếu của văn học Việt Nam từ thế kỷ X đến cuối thế kỷ XIX

1. Tính quy phạm và sự phá vỡ tính quy phạm

• Tính quy phạm là quy định chặt chẽ theo khuôn mẫu
• Quan điểm văn học coi trọng mục đích dạy học, tư duy nghệ thuật có sẵn trong công thức; Sử dụng nhiều kinh điển, kinh điển v.v.

Tuy nhiên, ở những tác giả tài năng, một mặt họ tuân thủ chuẩn mực, mặt khác lại phá vỡ nó cả về nội dung và nghệ thuật.

2. Xu hướng thanh lịch và xu hướng giản dị

• Sang trọng thể hiện: chủ đề hướng tới sự cao sang, trang trọng; hình tượng nghệ thuật hướng tới vẻ đẹp trang nhã, cao đẹp; ngôn ngữ phức tạp
• Khuynh hướng bình dị thể hiện: văn học gần gũi với hiện thực, gần gũi với những điều tự nhiên, giản dị

3. Tiếp thu và dân tộc hóa tinh hoa văn học nước ngoài

• Tiếp thu tinh hoa văn học Trung Quốc
• Quá trình dân tộc hóa thể hiện qua việc ra đời chữ Nôm ghi âm tiếng Việt; lấy đề thi từ cuộc sống của người Việt Nam

V. Kết luận

• 10 thế kỷ qua, văn học phát triển gắn liền với vận mệnh dân tộc
• Văn học trung đại góp phần làm nên diện mạo của nền văn học dân tộc, tạo tiền đề cho nền văn học phát triển sau này.

Hi vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các bạn trong quá trình ôn tập môn Văn vào lớp 10.

Xem thêm: cr + h2so4 đặc nóng